Fizjoterapia sportowa to szerokie pojęcie modelu pracy ze sportowcem. Całokształt działania nastawiony jest na wspomaganie treningu, poprawę regeneracji powysiłkowej oraz przygotowanie do wysiłku bezpośrednio przed startem lub meczem. Niezbędnym elementem prowadzenia tego rodzaju fizjoterapii jest rozumienie specyfiki danej dyscypliny, a także wiedza z anatomii i biomechaniki danego sportu.
Fizjoterapia stała się jednym z bardzo ważnych elementów zawodowego sportu, gdzie sprawdza się nie tylko wtedy, kiedy kontuzjowanego sportowca należy postawić na nogi, ale także jako sposób zmniejszania ryzyka wstępowania i prewencji urazów.
Praca w sporcie, a w szczególności w sportach drużynowych jest po tym kątem bardzo specyficzna. Z jednej strony dla fizjoterapeuty może być to życiowa szansa i zebranie cennego doświadczenia, z drugiej natomiast podporządkowanie swojego prywatnego życia pod starty czy rozgrywki ligowe. Niekiedy praca w klubie wiąże się z licznymi wyjazdami, zgrupowania i przemierzaniem setek kilometrów w weekendy.
Fizjoterapeuta pełni funkcję osoby, która nie tylko dba o zdrowie zawodników, ale także zapewnia bezpieczeństwo w trakcie treningów i meczów. Jest także najczęściej pierwszą osobą, która stara się pomóc zawodnikowi w chwili urazu. Fizjoterapeutę można określić mianem łącznika pomiędzy hermetyczny, a zarazem specyficznym światem, który panuje w szatni a sztabem szkoleniowym.
Bardzo często mówi się, że fizjoterapeuta klubowy musi dogadywać się bardzo dobrze z zawodnikami jak i z trenerami. To co jest powiedziane pomiędzy fizjoterapeutą a zawodnikiem jak i fizjoterapeutą a trenerem pozostaje między nimi – trochę jak tajemnica lekarska.
Chcąc pracować w klubie sportowym, każdy fizjoterapeuta powinien doskonale sobie radzić z dużą ilością problemów zdrowotnych zawodników. Zaczynając od drobnym urazów czy przeciążeń, a kończąc na poważnych kontuzjach, które niekiedy eliminują zawodnika z gry na kilka tygodnia lub miesięcy. Do takich zadań należą m.in.:
- praca w stanach ostrych (problemy z kręgosłupem, zerwania lub naderwania mięśni, skręcenia, złamania),
- praca z przewlekłymi dolegliwościami bólowymi, w stanie, kiedy mimo bólu trzeba kontynuować aktywność fizyczną na wysokim poziomie i być gotowym na najbliższy mecz
- podstawy suplementacji
- pierwsza pomoc (zaopatrywanie ran, krwawień w szybkim tempie, niekiedy reanimacja).
Metody pracy w spocie to głównie terapii manualnej i kinezyterapii. Terapia manualna jest to nic innego jak:
- mobilizacje i manipulacje stawów
- terapię tkanek miękkich
- terapię punktów spustowych
- suche igłowanie
Technikami wspomagającymi w pracy fizjoterapeuty z zawodnikiem może być kinesiotaping oraz taping sztywny. Te dwie formy tapingu znacząco się od siebie różnią. W zależności od formy zastosowania mogą pełnić funkcję stabilizującą i wspomagającą dla stawów i mięśni, ale także usprawniać proces rehabilitacji.
Prewencja urazów to dział fizjoterapii sportowej, który zazwyczaj polega na współpracy trenera przygotowania motorycznego i fizjoterapeuty. W głównej mierze polega na ćwiczeniach uzupełniających, które mogą przyczynić się do lepszej jakości wykonywanej dyscypliny i jednocześnie zmniejszyć częstotliwość urazów. W pierwszej kolejności u zawodników niemal każdej z dyscyplin należy skupić się na budowaniu propriocepcji i stabilizacja, która ma olbrzymie znaczenie w szybkości reakcji na nieoczekiwane i niekontrolowane warunki na boisku. Ważnym elementem prewencyjnym jest również rolowanie mięśniowo – powięziowe, które skutecznie zmniejsza napięcia w obrębie tkanek miękkich.
Regularna współpraca z fizjoterapeutą pozwala na zmniejszenie ilości kontuzji wśród zawodników. W przypadku jej wystąpienia, umożliwia jak najszybsze postawienie sportowca na nogi, aby mógł kontynuować rozgrywki.
Praca w sporcie nierzadko wymaga szybkiego myślenia, odporności na stres i presji związanej z czasem. Odwdzięcza się jednak sporą satysfakcją i dużą dawką radości z osiąganych przez drużynę sukcesów.
Autor artykułu: fizjoterapeuta Mateusz Traczyński
