Jedną z części konsultacji dietetycznej w ESSE dla zdrowia stanowi analiza składu ciała. Działamy z użyciem monitora składu ciała, który dokonuje pomiaru używając dwuczęstotliwościowej analizy bioimpedancji elektrycznej. Bezpieczne sygnały elektryczne przekazywane są przez ciało za pomocą elektrod znajdujących się na platformie pomiarowej. Ułatwia to przesyłanie sygnału przez płyny znajdujące się w mięśniach, czy innych tkankach, jednocześnie napotykając opór w tkance tłuszczowej.
Podczas takiej analizy możemy uzyskać parametry takie jak masa ciała, masa mięśni (z możliwością pomiaru oddzielnie dla poszczególnych części ciała, ocena jakości mięśni (z możliwością pomiaru oddzielnie dla poszczególnych części ciała), procentowa zawartość tkanki tłuszczowej, typ budowy ciała, masa tłuszczu wisceralnego, wiek metaboliczny, wskaźnik podstawowej przemiany materii, masa minerałów kostnych, całkowita ilość wody w organizmie oraz indeks masy ciała. O ile sama masa ciała jest dość jasnym i zrozumiałym parametrem, tak inne mogą budzić wątpliwości. Wychodząc naprzeciw wszelkim pytaniom, krótko opiszemy, czego możecie dowiedzieć się o swoim ciele podczas konsultacji dietetycznej w esse dla zdrowia.
Masa mięśni
Ten parametr określa masę tkanki mięśniowej, obejmującą zarówno mięśnie szkieletowe, jak i mięśnie gładkie oraz wodę zawartą w tych mięśniach. Jest to przydatny parametr nie tylko dla osób dążących do rozbudowy tkanki mięśniowej, ale również dla redukujących nadmiar tkanki tłuszczowej, ponieważ im większa jest masa mięśni, tym większe jest zużycie energii (kilokalorii) przez organizm. Mięśnie działają niczym silnik, w ogólnym procesie spalania energii, a co za tym idzie tkanki tłuszczowej.
Ocena jakości mięśni
Jakość mięśni to parametr, który informuje nas o „stanie zdrowia” tkanki mięśniowej, który ulega zmianom w zależności od wieku, kondycji fizycznej, czy nawodnienia organizmu. Dwuczęstotliwościowy analizator składu ciała, używając 2 różnych częstotliwości do pomiaru bioimpedancji elektrycznej wykorzystuje je do oceny jakości i kondycji tkanki mięśniowej, wyrażając je parametrem Oceny Jakości Mięśni.
Interpretacja wyników oceny jakości mięśni:
Procentowa zawartość tkanki tłuszczowej
Jest to stosunek masy tkanki tłuszczowej do ogólnej masy ciała. Zarówno zbyt wysoka, jak i zbyt niska zawartość tkanki tłuszczowej jest szkodliwa. Za duża jej koncentracja może zwiększać ryzyko zachorowania na choroby układu krążenia, nadciśnienie, cukrzycę typu II oraz niektóre nowotwory. Natomiast zbyt niski poziom tkanki tłuszczowej może skutkować wystąpieniem nieprawidłowości takich jak osteoporoza, zaburzenia hormonalne, a u kobiet nieregularne miesiączki oraz niepłodności. Bardzo istotna jest więc kontrola zawartości tkanki tłuszczowej i otrzymane wyniki porównywać z normami dla swojego przedziału wiekowego.
Interpretacja wyników procentowej zawartości tkanki tłuszczowej:
Typ budowy ciała
Wskaźnik ten ocenia ogólną budowę ciała względem stosunku zawartości tkanki tłuszczowej do masy mięśni w organizmie. Podczas redukcji masy ciała, połączonej z ćwiczeniami fizycznymi zawartość tkanki tłuszczowej jak i mięśniowej ulega zmianie (nawet, w sytuacji kiedy ogólna masa ciała się nie zmienia), o czym informuje nas wskaźnik budowy ciała. Wyraża się go w 9 stopniowej skali.
1. Otyłość ukryta – zdrowy typ budowy ciała od zewnątrz, przy wysokiej zawartości tkanki tłuszczowej i niskiej masy mięśni;
2. Otyłość – wysoki procent tkanki tłuszczowej, przy umiarkowanym poziomie masy mięśni;
3. Solidna budowa ciała – wysoki procent tkanki tłuszczowej wraz z wysokim poziomem masy mięśni;
4. Niewysportowane ciało – przeciętna ilość tkanki tłuszczowej i niski poziom masy mięśni;
5. Norma – przeciętna zawartość tkanki tłuszczowej i tkanki mięśniowej;
6. Umięśniona budowa ciała – wysoka zawartość masy mięśniowej, przy przeciętnej zawartości % tkanki tłuszczowej;
7. Szczupła budowa ciała – niski poziom zarówno tkanki mięśniowej, jak i tkanki tłuszczowej;
8. Szczupła, umięśniona budowa ciała – niższy od przeciętnego poziom tkanki tłuszczowej, wraz z odpowiednią zawartością masy mięśniowej;
9. Bardzo umięśniona budowa ciała – niższy od przeciętnego poziom tkanki tłuszczowej, wraz z wysoką masą mięśni.
Masa tłuszczu wisceralnego
Ten wskaźnik informuje o zawartości tłuszczu wisceralnego (trzewnego) w organizmie. Tkanka tłuszczowa trzewna umiejscowiona jest głęboko w obszarze brzusznym otaczając i chroniąc organy wewnętrzne. Jego Ilość wcale nie musi być widoczna na pierwszy rzut oka, gdyż zdarza się, że osoby, które względnie posiadają szczupłą sylwetkę, składują wspomniany rodzaj tkanki tłuszczowej w narządach trzewnych. Zakres poziomu tłuszczu wisceralnego określany przez analizator i mieści się w przedziale 1-59
Interpretacja:
1 – 12
Zdrowy, przeciętny poziom tkanki tłuszczowej trzewnej.
13-59
Podwyższony, ponad normę poziom tkanki tłuszczowej trzewnej.
Wiek metaboliczny
Jest to parametr określający wiek ludzkiego organizmu. Na jego wartość wpływa bardzo wiele czynników takich jak kondycja fizyczna, tempo przemiany materii, zdolność tkanek do regeneracji, poziom aktywności fizycznej, dieta, gospodarka hormonalna, geny, przebyte choroby itp. Do obliczenia wieku metabolicznego analizator używa wielkości takich jak: wskaźnik podstawowej przemiany materii, ilość wody, ilość tkanki tłuszczowej w organizmie oraz waga mięśni. Proporcje między tymi wskaźnikami obrazują rzeczywisty metaboliczny stan organizmu.
W przypadku gdy wiek metaboliczny jest wyższy niż prawdziwy wiek, oznacza to, że podstawową przemiana materii wymaga usprawnienia. W tym celu należy zwiększyć poziom aktywności fizycznej i zadbać o odpowiednią dietę.
Wskaźnik podstawowej przemiany materii
Jest to parametr informujący o minimalnej ilości energii, potrzebnej do prawidłowego funkcjonowania organizmu w warunkach spoczynku. Innymi słowy: określa ilość kalorii(energii), którą organizm zużywa tylko do fizjologicznego funkcjonowania narządów układu pokarmowego, nerwowego, krwionośnego, czy hormonalnego.
Każda inna energia zużywana podczas jakiejkolwiek aktywności fizycznej, nawet tej minimalnej, jest zaliczana do całkowitej przemiany materii i wtedy należy brać pod uwagę poziom aktywności fizycznej danej osoby w ciągu doby.
Masa minerałów kostnych
Ten wskaźnik informuje o poziomie mineralnym układu kostnego, wapnia i innych składników mineralnych. Jest to wartość obliczana w sposób statystyczny oparty na korelacji z zawartością tkanki tłuszczowej.
Całkowita ilość wody w organizmie
Ten parametr przedstawia zawartość płynów, wyrażoną w procentach.
Woda w ludzkim organizmie pełni szereg funkcji i odpowiedni jej poziom jest podstawą do zachowania zdrowia. Pełni funkcję transportową, odpowiada za regulację temperatury ciała oraz wykorzystywana jest w procesach oczyszczania organizmu.
Przeciętny zdrowy poziom %TBW (total body water) wynosi:
U kobiet: 45 – 60 %
U mężczyzn: 50 – 65 %
Indeks masy ciała
BMI (Body Mass Index) to stosunek masy ciała do wzrostu. Jest to wskaźnik, który można stosować w standardowych badaniach ludzi zdrowych, ale należy mieć na uwadze, że ma on istotne ograniczenia. W przypadku sportowca o bardzo mocno rozwiniętej tkance mięśniowej, według skali BMI będzie on scharakteryzowany jako osoba otyła, więc w przypadku osób bardzo aktywnych fizycznie, lub kobiet w ciąży ten parametr się nie sprawdzi.
Zakresy wartości indeksu masy ciała (BMI):
18,45 i poniżej – niedowaga
18,5 – 24,9 – wartość prawidłowa
25 – 29,9 – nadwaga
30 – 34,9 – otyłość I stopnia
35 – 39,9 – otyłość II stopnia
40 – 44,9 – otyłość III stopnia
45 i wyżej – otyłość olbrzymia
Autor artykułu: dietetyk kliniczny Natalia Kupść